Marinus Knulst ziet de zon niet meer opgaan

Marinus was letterlijk als de zon, hij gaf energie en licht en heel veel mensen werden heel blij van zijn aanwezigheid. Sommige mensen hadden een tijdje nodig om aan hem te wennen. Ik hoorde ook bij die groep. De allereerste keer dat ik Marinus ontmoette was bij mij aan de keukentafel. Ik interviewde hem voor mijn boek met de titel OP IJBURG, dat in 2008 is uitgekomen. Hij babbelde me de oren van het hoofd, hij was moeilijk bij te houden. We hielden sindsdien contact. Op een gegeven moment liet hij weten met vroegpensioen te gaan bij woningcorporatie De Alliantie om ruimte te geven aan de "jongere garde." Marinus vond dat hij genoeg pensioen had opgebouwd en dat hij zijn energie en netwerk in wilde zetten voor sociale, groene, creatieve en duurzame initiatieven. Zo ontstond langzaam maar zeker stichting Natuurlijk IJburg met de vele projecten, van het Repair Café tot de Collective Store, van de zonnedaken op scholen tot het vergroenen van straten. Dit soort burgerinitiatief is groeiende over de hele wereld, makkelijk te organiseren is het niet. Met Marinus erbij ging het allemaal een stuk sneller.

"De zon gaat gewoon weer op morgen" zei Marinus maar al te vaak als we tegenslag hadden. "En nog gratis ook" waarmee hij veel mensen over de streep trok om ook zonnepanelen te nemen. Zijn blok 35 - met het blauwe huis - had de daken vol met daaronder ook nog groen. Hij liet het aan veel mensen trots zien.

Hij kreeg ooit een lintje voor zijn werk bij de woningcorporatie. Hij werd met name geeerd omdat hij zoveel bouwde voor kwetsbare mensen, mensen in een rolstoel. En ook omdat hij zo'n goede mentor en coach was. Hij nam zoveel mensen op sleeptouw. 

Toen Corona de kop op stak, moest Marinus natuurlijk ook plotseling veel binnen blijven, iets wat hem helemaal niet beviel. Hij sliep slecht en allerlei dominosteentjes begonnen om te vallen. Hij besloot dat het tijd werd voor een nieuwe fase, terug naar Zwolle waar hij en zijn vrouw Janneke vandaan kwamen. We raakten hem kwijt maar met Marinus kon je altijd heel veel berichten uitwisselen via de telefoon, en dat bleef onverminderd doorgaan. Veel mensen steunden hem en volgden hem  - en vice versa - terwijl hij langzaam steeds meer kwalen kreeg en hij begon te praten over euthanasie. Om dit te krijgen, moest hij veel doorzettingsvermogen tonen, maar daar had hij toevallig genoeg van. Net als moed, daarvan had hij ook een natuurlijke overdosis. 

Hoe bizar dat hij op 16 juni de zon nog wel zag opgaan, maar niet meer zag ondergaan. Ik stond die dag op met een zenuwachtig gevoel. Ik dacht dat we al afscheid hadden genomen. Plotseling kreeg ik nog een berichtje bestaande uit een hartje, een roosje en een groene kikker. "hahaha Marinus" antwoordde ik, "blijf je me tot op het laatst verrassen, een kikker heb je me nog nooit gestuurd, maar voor alles een eerste keer natuurlijk." "Ja" zei Marinus, "omdat we alletwee groen zijn en samen zo lekker konden kwaken." En dat was het einde van onze jarenlange vriendschap. We lieten beide de doodse stilte invallen. Terwijl we makkelijk nog iets terug had kunnen schrijven.

We zijn met een groep vrienden op woensdag 22 juni samen gekomen in de tuin van SET - het pand voor studenten en statushouders, waar Marinus ook menig uurtje aan bijgedragen heeft en de buurt uiteindelijk wel akkoord kon gaan met de komst van een kleiner en beter vormgegeven pand, met behoud van een grote tuin - en hebben we een roos voor Marinus geplant. Een roos die de zon mooi ving. En een plaatje in het hout geschroefd van de Garden of Recognition waarop staat: "Iedereen is me even lief" ook zo'n gouden uitspraak van Marinus die hij vaak herhaalde. We hebben woensdag samen gegeten, gelachen en ook wat gehuild, ook al mocht dat eigenlijk niet van Marinus want op zijn kaart stond: "Huil maar niet omdat ik er niet meer ben, maar glimlach omdat ik er was." Er stond ook: "zo krachtig, zo kwetsbaar, zo dierbaar." Tja wat kan ik daar nou nog aan toevoegen? Geen idee.

Misschien toch dat onze groene kikker zo'n groot hart had en soms zo overstroomde van energie, liefde en behoefte aan verandering her en der op wat tenen belandde? Zijn hoogbegaafdheid hem vele inzichten verschafte waar hij ook vaak eenzaam mee was? Zijn zorg voor vrouw en familie zo diep ging dat hij zichzelf daarin kon verliezen?

Marinus, ik vond het moeilijk om je te laten gaan, maar ik kon het wel. Marinus, ik heb veel van je geleerd, en jij ook van mij bekende je wel eens. Marinus, hoe cool dat heel Amsterdam vol staat met gebouwen die letterlijk door jou zijn gebouwd of waar mensen een herinnering aan je hebben. Marinus hoe je genoot als iemand weer eens iets organiseerde. Marinus hoe je soms ging bijtanken bij de bewonersgroep van mensen met niet aangeboren hersenletsel, gewoon met een kopje thee. Marinus hoe blijmoedig je in je telefoon - ook wel klappertje genoemd - zat te zoeken wie je kon bellen om hulp voor iets te vragen. Marinus hoe je mij meenam naar al jouw leuke contacten met wie we wel konden samenwerken. Marinus hoe jij soms ook wel een ouderwets figuurlijk portie armpje wilde drukken met een andere man - dat was toch nergens voor nodig. Marinus hoe je mijn dochters inspireerde met de uitspraak: "inspiratie is een recht, kritiek een cadeau."

Marinus, jij ziet de zon niet meer opgaan. Wij wel. En we zullen die dagen die ons gegeven zijn nuttig gebruiken lieve Marinus, niet omdat dat moet van God of van de baas, maar gewoon omdat het kan. We kunnen je niet meer om raad vragen of ergens mee naar toe nemen voor steun. Maar wel hebben we allemaal jouw werkwijze en jouw uitspraken laten vergroeien met die van onszelf. Daardoor ben je er toch heel vaak bij.

Ik heb je nog bekend, de laatste keer dat ik in Zwolle bij je op visite kwam, dat ik denk dat ik misschien wel veel aan je ga denken als ik zelf dood ga. Omdat jij met zoveel moed de dood tegemoet ging. Ik denk dat als ik bang ben, ik dan aan jou opnieuw een voorbeeld heb. Hoe je dat doet. Dood gaan. Eigenlijk precies zoals jij me eerder ook liet zien hoe je coalities smeedt, sloot jij ook deze coalitie met je eigen sterven. Je verenigde jezelf met iets waarmee mensen zich schijnbaar niet kunnen verenigen. Je liet je niet overweldigen, je zag de dood als onvermijdelijke partner en nodigde die uit aan tafel. "Voor wie het zien wil" was ook zo'n gevleugelde uitspraak van je. Ik wilde het ook zien, wat er te zien viel. Net als jij. Maar liever nog: wat nog niet zichtbaar was, toverden we tevoorschijn. Tot letterlijk je laatste dag, hield je dát vol.

Linda Vosjan, mede-oprichter van Natuurlijk IJburg, samen met Marinus Knulst, die ook onze eerste voorzitter was

namens iedereen van Natuurlijk IJburg en vrienden uit de zwerm